Izomery cis i trans to specyficzne typy izomerów geometrycznych, które powstają w wyniku przestrzennego rozmieszczenia podstawników wokół wiązania podwójnego lub w strukturze pierścieniowej w cząsteczkach organicznych. Rozróżnienie między izomerami cis i trans polega na względnej orientacji tych podstawników.
Rozważmy na przykład cząsteczkę z podwójnym wiązaniem pomiędzy dwoma atomami węgla i dwoma podstawnikami przyłączonymi do każdego atomu węgla. W izomerze cis oba podstawniki na każdym atomie węgla znajdują się po tej samej stronie wiązania podwójnego. I odwrotnie, w izomerze trans podstawniki na każdym atomie węgla znajdują się po przeciwnych stronach wiązania podwójnego.
Identyfikacja, czy cząsteczka wykazuje izomerię cis czy trans, polega na analizie jej wzoru strukturalnego lub modelu przestrzennego. Jeśli podobne podstawniki znajdują się po tej samej stronie wiązania podwójnego (cis), jest to izomer cis; jeśli są po przeciwnych stronach (trans), jest to izomer trans. Ten układ geometryczny wpływa na właściwości fizyczne cząsteczki, takie jak temperatura wrzenia, temperatura topnienia i reaktywność, ze względu na różnice w orientacji przestrzennej i potencjalną zawadę przestrzenną.
Izomeria cis-trans jest możliwa w cząsteczkach organicznych, w których występuje wiązanie podwójne lub struktura pierścieniowa, która ogranicza rotację wokół wiązania. Zasady oznaczania izomerów cis i trans obejmują zrozumienie przestrzennego rozmieszczenia podstawników i ich wzajemnego powiązania poprzez wiązanie podwójne lub pierścień. Ogólnie, termin „cis” jest używany, gdy podobne grupy znajdują się po tej samej stronie, a „trans”, gdy znajdują się po przeciwnych stronach wiązania podwójnego lub struktury pierścieniowej. Terminy te zapewniają systematyczny sposób opisu i kategoryzacji izomerów geometrycznych na podstawie ich konfiguracji przestrzennych, co wpływa na ich właściwości chemiczne i fizyczne w chemii organicznej.
