Bir transistör ve bir işlemsel yükselteç (op-amp), farklı işlevlere ve özelliklere sahip, temelde farklı elektronik bileşenlerdir. Transistör, öncelikle elektronik sinyallerin yükseltilmesi veya değiştirilmesi için kullanılan yarı iletken bir cihazdır. Üç terminali vardır: verici, taban ve toplayıcı. Transistörler, konfigürasyona (ortak verici, ortak toplayıcı veya ortak taban) bağlı olarak akım veya voltaj sinyallerini yükseltebilir ve amplifikasyon, anahtarlama ve sinyal işleme için elektronik devrelerde temel yapı taşlarıdır.
“Yükseltici” terimi, transistörler ve op-amp’ler gibi cihazları içeren daha geniş bir kategoridir. Transistörler, özellikle güç transistörleri, güç amplifikatörlerinde hoparlörleri veya diğer yüksek güçlü yükleri çalıştırmak için sinyalleri yükseltmek için kullanılır. Düşük güçlü uygulamalarda kullanılan küçük sinyal transistörlerine kıyasla daha yüksek akımları ve güç seviyelerini yönetebilirler.
Operasyonel amplifikatör veya op-amp, tek bir yarı iletken çip üzerinde birden fazla transistör ve diğer bileşenlerden oluşan bir tür entegre devredir (IC). Ayrık transistörlerin aksine, op-amp’ler, iki giriş terminali (çeviren ve çevirmeyen) arasındaki voltaj farklarını çok yüksek bir kazançla yükseltmek için tasarlanmıştır. Op-amp’ler, amplifikasyon, filtreleme, sinyal koşullandırma ve matematiksel işlemler (toplama, çıkarma, entegrasyon ve farklılaşma gibi) gibi analog sinyal işleme uygulamalarında yaygın olarak kullanılır.
Bir op-amp ile genel amplifikatör arasındaki temel fark, yapılarında ve işlevlerinde yatmaktadır. Bir op-amp, çok yüksek bir kazanca (tipik olarak 100.000 civarında veya daha fazla) sahip olacak şekilde tasarlanmış ve entegre bir devre olarak paketlenmiş özel bir amplifikatör türüdür. Dengeli bir giriş konfigürasyonuyla (çeviren ve evirmeyen) çalışır ve bir diferansiyel amplifikatör aşamasına ve ardından geri besleme ve çıkış aşamaları için ek devrelere sahiptir. Buna karşılık, genel bir amplifikatör, her biri farklı kazanç seviyelerine ve uygulamaya özel özelliklere sahip olan transistörler, tüpler ve IC tabanlı amplifikatörler dahil olmak üzere bir sinyali yükselten herhangi bir cihaz veya devreyi ifade edebilir.
Bir operasyonel amplifikatör (op-amp) tipik olarak entegre devre tasarımı içerisinde birden fazla transistör içerir. Kesin sayı, belirli op-amp modeline ve üreticisine bağlı olarak değişebilir. Genel olarak op-amp’ler, tümü tek bir yarı iletken çip üzerine entegre edilmiş dirençler, kapasitörler ve diğer bileşenlerle birlikte bipolar bağlantı transistörleri (BJT’ler) veya alan etkili transistörler (FET’ler) kullanılarak oluşturulur. Bu entegrasyon, op-amp’lerin çeşitli elektronik uygulamalara uygun, kompakt ve güvenilir bir pakette yüksek performanslı amplifikasyon ve sinyal işleme yetenekleri elde etmesine olanak tanır.