Bir dönüştürücü ve bir sensör, ölçüm ve kontrol sistemleri alanında birbiriyle ilişkili ancak farklı cihazlardır. Dönüştürücü, bir enerji biçimini veya fiziksel miktarı diğerine dönüştüren bir cihazdır. Elektrik, mekanik, termal veya optik gibi çeşitli enerji türlerini ölçülebilen veya kontrol amacıyla kullanılabilen sinyallere dönüştürebilir. Örneğin, bir mikrofon dönüştürücüsü ses dalgalarını (mekanik enerji) elektrik sinyallerine dönüştürür. Buna karşılık, bir sensör, bir çıkış sinyali üreterek ışık, ısı, basınç veya hareket gibi fiziksel bir uyaranı spesifik olarak algılar ve yanıt verir. Sensörler, öncelikle belirli bir fiziksel uyarıyı ölçülebilir bir sinyale dönüştüren bir dönüştürücü alt kümesidir.
Bazı bağlamlarda, özellikle fiziksel bir miktarı veya uyaranı tespit etmek ve ölçmek için özel olarak tasarlandığında, bir dönüştürücüye sensör adı verilebilir. Örneğin sıcaklık değişimlerini elektrik sinyallerine dönüştüren bir sıcaklık dönüştürücüye sıcaklık sensörü de denilebilir. “Sensör” terimi genellikle belirli fiziksel parametrelere yanıt vermek ve bunları ölçmek üzere tasarlanmış dönüştürücüleri tanımlamak için daha özel bir anlamda kullanılırken “dönüştürücü”, enerjiyi bir formdan diğerine dönüştüren daha geniş bir cihaz yelpazesini kapsar.
Tüm dönüştürücüler, özellikle de fiziksel bir uyarıyı veya parametreyi spesifik olarak algılamayanlar sensör olarak kabul edilemez. Örneğin, bir elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik harekete dönüştürdüğü için bir dönüştürücü olarak düşünülebilir, ancak fiziksel bir uyarıyı tespit etmediği ve bu uyarana ilişkin karşılık gelen bir çıkış sinyali sağlamadığı için bir sensör olarak işlev görmez.
Dönüştürücünün bir örneği, mekanik deformasyonu (gerinimi) elektrik sinyaline dönüştüren bir gerinim ölçerdir. Bir gerinim ölçer, köprü veya uçak kanadı gibi deformasyona uğrayan bir yapıya bağlandığında, elektriksel dirençte gerinime orantılı bir değişiklik üretir. Dirençteki bu değişiklik ölçülebilir ve yapının maruz kaldığı gerilim miktarını belirlemek için kullanılabilir; bu da yapısal sağlığın izlenmesi ve yük ölçümü uygulamaları için değerli bilgiler sağlar.
Bir sensör ile elektrot arasındaki temel fark, ilgili işlev ve uygulamalarında yatmaktadır. Sensör, fiziksel bir uyarıyı algılayan ve bir çıkış sinyali üreterek tepki veren bir cihazdır. Uyarıyı elektrik voltajı, akım veya direnç değişimi gibi ölçülebilir bir sinyale dönüştürür. Sensörler çeşitli endüstrilerde ve uygulamalarda izleme, kontrol ve ölçüm amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır.
Öte yandan elektrot, bir devrenin metalik olmayan bir kısmıyla (elektrolit veya yarı iletken gibi) temas kurmak için kullanılan spesifik olarak iletken bir malzemedir (genellikle metal). Elektrotlar öncelikle elektrik yükünün veya akımın elektrot ile metalik olmayan malzeme arasındaki hareketini kolaylaştırdıkları elektrik ve elektrokimyasal uygulamalarda kullanılır. Elektrotlar, algılama için gerekli kimyasal reaksiyonu kolaylaştırdıkları elektrokimyasal sensörler gibi bir sensörün parçası olabilse de, sensörlerin yaptığı gibi fiziksel bir uyarıyı algılamazlar veya bunlara tepki vermezler. Bu nedenle, temel ayrım rol ve işlevde yatmaktadır: sensörler uyaranları tespit edip sinyaller üretirken, elektrotlar elektriksel bağlantıları veya reaksiyonları kolaylaştırır.