BJT’ye neden akım kontrollü akım kaynağı deniyor?
Bir BJT’ye (İki Kutuplu Bağlantı Transistörü) akım kontrollü bir akım kaynağı denir çünkü kolektör akımı (I_C) öncelikle temel akım (I_B) tarafından kontrol edilir. Örneğin bir NPN transistör konfigürasyonunda, baz akımındaki bir artış, transistörün dahili amplifikasyon süreci nedeniyle kollektör akımında orantılı bir artışa neden olur. Bu ilişki, BJT’nin, kollektör akımının sağlanan temel akım miktarına göre belirlendiği bir akım kaynağı gibi davrandığı ve onu akım kontrollü bir akım kaynağı haline getirdiği anlamına gelir.
Kontrollü bir akım kaynağı, yük direncindeki veya diğer harici koşullardaki değişikliklerden bağımsız olarak sabit bir akım çıkışını koruyan bir tür elektronik devre veya cihazdır. Bunu, kararlı bir akım çıkışı sağlamak için dahili empedansını ayarlayarak başarır. Kontrollü akım kaynakları, sensör devreleri, analog sinyal işleme ve akım modlu amplifikatörler gibi hassas akım düzenlemesinin gerekli olduğu uygulamalarda gereklidir.
Bir FET (Alan Etkili Transistör), akım kontrollü bir cihaz olarak adlandırılır çünkü drenaj akımı (I_D), geçit kaynağı voltajı (V_GS) tarafından kontrol edilir. Bir FET’te, geçit kaynağı voltajının değiştirilmesi, kaynak ve boşaltma terminalleri arasındaki kanalın iletkenliğini modüle eder, böylece cihazdan akan akım miktarını kontrol eder. Bu voltaj kontrollü akım düzenlemesi, FET’leri, toplayıcı akımını kontrol etmek için esas olarak temel akıma dayanan BJT’lerden ayırır.
Bir BJT, öncelikle çıkış akımının (kollektör akımı) ağırlıklı olarak giriş akımı (temel akım) tarafından kontrol edilmesi nedeniyle voltaj kontrollü bir cihaz olarak kabul edilmez. Baz emitör voltajı (V_BE) baz akımını (I_B) bir dereceye kadar etkilerken, kolektör akımını (I_C) belirleyen temel faktör baz akımının kendisidir. Bu nedenle BJT’ler, çıkış akımının (drenaj akımı) esas olarak geçit kaynağı voltajı (V_GS) tarafından kontrol edildiği FET’ler gibi voltaj kontrollü cihazlar yerine akım kontrollü cihazlar olarak sınıflandırılır.
Bir BJT’ye bipolar cihaz denir çünkü çalışmasına katkıda bulunan çoğunluk yük taşıyıcılarının (elektronlar ve delikler) her ikisi ile birlikte çalışır. Örneğin bir NPN transistöründe akım akışı hem elektron (yayıcı ve toplayıcı bölgelerdeki çoğunluk taşıyıcıları) hem de delik (baz bölgesindeki çoğunluk taşıyıcıları) hareketlerinden dolayı meydana gelir. Bu ikili taşıyıcı mekanizma, BJT’leri, akım iletimi için ağırlıklı olarak tek tip yük taşıyıcısına (elektronlar veya delikler) dayanan FET’ler gibi tek kutuplu cihazlardan ayırır. “Bipolar” terimi, operasyonlarında her iki tür yük taşıyıcıyı içeren BJT’lerin bu özelliğini yansıtmaktadır.