Potencjometry, czyli rezystory zmienne, są powszechnie stosowane w różnych zastosowaniach ze względu na ich zdolność do zapewniania zmiennych ustawień napięcia lub rezystancji. Jednym z najczęstszych zastosowań potencjometru jest regulacja głośności sprzętu audio, takiego jak wzmacniacze i radia. Regulując położenie pokrętła potencjometru użytkownik może zwiększyć lub zmniejszyć głośność poprzez zmianę rezystancji w obwodzie.
W badaniach fizyki klasy 12 potencjometry są wykorzystywane do praktycznych eksperymentów w celu zademonstrowania takich pojęć, jak zmiana różnicy potencjałów w zależności od długości lub położenia. Często wykorzystuje się je do pomiaru nieznanego pola elektromagnetycznego (siły elektromotorycznej) ogniwa lub porównania pola elektromagnetycznego różnych ogniw. Potencjometry pomagają uczniom zrozumieć zasady dzielników potencjału i techniki pomiaru napięcia w praktycznych warunkach laboratoryjnych.
W życiu codziennym potencjometry znajdują liczne zastosowania poza sprzętem audio. Stosowane są w ściemniaczach do sterowania natężeniem oświetlenia, zapewniając wygodny sposób regulacji poziomu jasności w pomieszczeniach lub na deskach rozdzielczych samochodów. Potencjometry są również używane w zastosowaniach przemysłowych do kalibracji i regulacji sprzętu, np. w regulatorach temperatury i regulatorach prędkości silnika, gdzie wymagana jest precyzyjna kontrola napięcia lub rezystancji.
W praktycznych eksperymentach fizycznych potencjometry służą jako podstawowe narzędzia do pomiaru i porównywania potencjałów elektrycznych. Służą do znalezienia punktu zerowego w obwodach mostkowych, gdzie różnica potencjałów między dwoma punktami wynosi zero, co wskazuje na równowagę w obwodzie. Zasadę tę stosuje się w mostkach Wheatstone’a i innych obwodach używanych do precyzyjnych pomiarów rezystancji, napięcia lub prądu w laboratoriach fizycznych. Potencjometry umożliwiają dokładną regulację w celu określenia nieznanych wielkości lub kalibracji przyrządów.
Potencjometr służy przede wszystkim do pomiaru i regulacji różnicy potencjałów elektrycznych (napięcia) w obwodzie. Zmieniając jego rezystancję lub dostosowując położenie, potencjometr może zmieniać napięcie wyjściowe lub tworzyć obwód dzielnika napięcia. Ta funkcjonalność jest kluczowa w zastosowaniach wymagających precyzyjnej kontroli poziomów napięcia, np. w regulatorach głośności audio, regulatorach napięcia i przyrządach kalibracyjnych. Potencjometry odgrywają również kluczową rolę w równoważeniu obwodów mostkowych i przeprowadzaniu eksperymentów, w których dokładne pomiary napięcia są niezbędne do celów analitycznych i badawczych.